بررسی ارتباط عوامل مؤثر بر سبک‌ زندگی و کالبد خانه معاصر در شهر مشهد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، پردیس بین المللی کیش، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار دانشکده معماری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

بیان مسئله: رابطه متقابل و دوسویه خانه و جریان زندگی، به خانه هویتی فراتر از یک کالبد می ­بخشد؛ لذا برای فهم خانه، فهم رابطه انسان و خانه (اینجا سبک ­زندگی) ضروری می باشد و برای فهم سبک زندگی افراد جامعه، خانه اصلی ­ترین بستر بروز آن است.
پرسش تحقیق: این پژوهش در پاسخ به پرسشی ناظر بر چگونگی رابطه کالبد خانه معاصر و سبک­زندگی ساکنان، به شناخت عوامل مؤثر بر سبک­ زندگی و ارتباط آن با کالبد خانه­ های معاصر شهر مشهد می ­پردازد.
 هدف تحقیق: تبیین عوامل مؤثر بر سبک ­زندگی و بررسی تحولات سبک­ زندگی به منظور کشف رابطه و میزان تأثیر آن بر انتخاب­ های افراد در حوزه خانه و مسکن هدف اصلی پژوهش می ­باشد.
روش تحقیق: ترکیبی از توصیفی- تحلیلی در بخش نظری و پیمایشی در بخش بستر پژوهش بوده و روش انتخاب نمونه ­ها تصادفی ساده است که از نرم افزار Smart PLS برای تحلیل داده­ ها استفاده شد.
مهم­ ترین یافته­ ها و نتیجه ­گیری تحقیق: از کلیدی­ترین نتایج حاصل از بخش نظری این پژوهش، تعریف وجوه "عینی" و "ترجیحی" برای کلیت سبک­ زندگی است که پژوهشگران برای آن­ ها، زیرشاخه­ هایی با ابعاد "اجتماعی"، "ارزشی"، "آیینی" و "مصرفی"، به طور همسان تعریف نموده­ اند. نتایج پیمایشی، حاصل از برداشت میدانی 237 پرسشنامه مقبول از 250 پرسشنامه توزیعی میان ساکنین محلات مختلف شهر مشهد می­ باشد. نتایج این بخش، باعث شد ابعاد" ارزشی" و "آیینی" به علت اشتراکات فراوان ذهنی و معنایی با یکدیگر ادغام گردند، همچنین تعریف وجوه "ترجیحی" و "عینی" برای سبک­ زندگی قابل پذیرش شناسایی گردید. برخلاف تصور پژوهشگران، بعد ارزشی- آیینی در قیاس با دو بعد دیگر اجتماعی و مصرف، در وجه عینی سبک‌زندگی ساکنین شهر مشهد از شدت معناداری کمتری برخوردار گردید که با توجه به میزان بالای بارهای عاملی گویه­ های الگوبرداری از تلویزیون و رسانه­ های مجازی در زندگی می­توان علت کمرنگی اثر سنت­ ها و ارزش­ ها در زندگی جامعه معاصر مشهد را تا حدودی ردیابی نمود. در نهایت، به طور کلی سبک ­زندگی بر خانه و کالبد آن (از انتخاب موقعیت خانه گرفته تا تغییرات ریز داخلی آن) مؤثر شناخته شد و معناداری رابطه آن مورد تأیید قرارگرفت.

چکیده تصویری

بررسی ارتباط عوامل مؤثر بر سبک‌ زندگی و کالبد خانه معاصر در شهر مشهد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A survey on Relationship between Factors Affecting Lifestyle and the Body of Contemporary Home in Mashhad

نویسندگان [English]

  • Robabeh Alipour 1
  • Amir Saeed Mahmoodi 2
  • Azadeh Aghalatifi 3
1 PHD Architecture student, University of Tehran, Kish International Campus, Iran
2 Associate Professor, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Faculty of Architecture, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
This research studies the factors which affect the residents’ lifestyle and the lifestyle effective rate on the body of contemporary homes in Mashhad city. In order to explain these factors and studying the residents’ lifestyle evolution, this research tries to discover the relationship and its effect on the home and its physical changes. The home is the ultimate place and body for displaying a high and thigh human lifestyle; because the lifestyle is a systematic set of activities and choices that manifests itself extensively in the home and in the individual family privacies; in fact, the home is the life activities Extensive behavioral headquarters litter; even with nowadays limited hours that family individuals have at home, it still has a special place in defining the person and his or her identity during his or her life choices. Therefore, the interconnectedness and the two way relation between home and the flow of life, bring the home an identity beyond a body; and it is necessary to understand the relationship between residents and the home (here mean lifestyle) in order to understand the home. Based on the results of the accomplished studies, this research has categorized the life stylistic factors by defining the "objective" and "preferential" dimensions and "social", "value", "ritual" and "consumable" as sub-dimensions. The study results are taken from gathering the field questionnaires; which there were 237 acceptable questionnaires from 250 distributed questionnaires among the residents of different neighborhoods of Mashhad city. The research method is descriptive analytic and the process of choosing the sample size was ‘simple random’; the analysis for this study was done by the Smart PLS software. The study results led to the integration of "value" and "ritual" dimensions due to the many subjective and semantic commonalities; also, the "preferential" and "objective" dimensions definition were acceptable for identifying the residents lifestyles. Other important points from the analysis of the findings are the role and the diminishing relationship of value-ritual dimension in comparison with other social dimensions and consumption, in the objective aspect of the mitigation of residents of the city of Mashhad, which was contrary to the imagination of the researchers, as the researchers attributed this It was believed that the residence in the holy city, which is dominated by the presence of Imam Reza (AS), makes it a big difference to the livelihoods of its inhabitants with respect to other aspects of their lives. However, this was not achieved by analyzing the responses of this research. The point is that the media of the world, especially the cyberspace, are in the lives of today's people, and the city of Mashhad seems to have been no exception to this in general, because in the objective dimension of consumption, the modeling of television and media Virtual ones like Instagram and Telegrams are 0.822 and 0.696, and this is the evidence of the diminution of traditions and values in the life of contemporary society in Mashhad..
The important point about the residents’ house location, choosing it and having internal changes at it, is that more than half of the respondents have changed their residence place after 7 years, while about 65% of them in less than 6 years had internal changes and home furnishings replacements.
Eventually, it can generally be stated that the house and its body (from choosing the house location to having small changes in its internal spaces), there is a meaningful relationship with the factors affecting the residents’ lifestyle. Also, according to the Mashhad city residents who answered to the questions, the statistical analysis have shown that there is a meaningful relationship between the house and its status and body in one hand and the life stylistic factors in the other hand.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lifestyle
  • factors affecting lifestyle
  • physical Transformation of home
  • contemporary era
  • Mashhad

مراجع

آقالطیفی، آزاده. 1391. انسان و خانه: تبیین الگوی تعامل انسان و خانه معاصر در ایران ( رساله دکتری معماری). تهران: پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
ابی یعقوب، احمد.1356. البلدان. ﺗﺮﺟﻤﻪﻱ محمد‌ابراهیم آیتی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ابراهیم آبادی، حسین. 1392. رویکردی میان رشته ای به سبک زندگی. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی. 46(5(4)):33–53.
 ابودلف، مسعربن مهلهل.1354. سفرنامه ابودلف. ﺗﺮﺟﻤﻪﻱ سید ابوالفضل طباطبایی. تهران: زوار.
 اصطخری،ابراهیم. 1368. مسالک و ممالک. تصحیح ایرج افشار. تهران: علمی و فرهنگی.
 باینگانی، بهمن، ایراندوست، فهیم و احمدی، سینا. 1392. سبک‌زندگی از منظر جامعه‌شناسی: مقدمه ای بر شناخت و واکاوی مفهوم سبک زندگی. مهندسی فرهنگی ،سال هشتم (77): 56–74.
 بی‌نام. 1371. مشهد. (مترجم: کاظم خادمیان)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایى (27).
 بینش، تقی. 1355. جغرافیای محله‌ای مشهد. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. سال دوازدهم (48): 842-903.
پرتویی، پروین. 1382. مکان و بی‌مکانی: رویکردی پدیدارشناسانه. هنرهای زیبا (14): 40-50.
پیله ور، علی اصغر و پوراحمد، احمد. 1383. روند رشد و توسعه کلانشهرهای کشور (مطالعه موردی: شهر مشهد). پژوهش های جغرافیایی ( 48): 103–121.
حبیب ورگتابی،کرم، طالبی، سحر و آهنگران، محمد. 1392. بازنمایی اشتغال زنان و نقش آن در ساختار خانواده (مطالعه موردی: سریال های دلنوازان و همسایه ها). فصلنامه مطالعات سبک زندگی( 2(3)): 69–104.
ﺩﻱ، ﺍﻱ، ﺩﻭﺍﺱ. 1376. ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﺩﺭ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ. ﺗﺮﺟﻤﻪﻱ ﻫﻮﺷﻨﮓ ﻧﺎﻳﺒﻲ، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﻧﺸﺮ ﻧﻲ.
دیناری، احمد. 1384. گردشگری شهری در ایران و جهان. مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
رضوانی، علیرضا. 1384. در جستجوی هویت شهر مشهد. وزارت مسکن و شهرسازی.
رکنی، نوشین و احمدی، وحید. 1396. واکاوی نظام فضایی پنهان معماری بومی مسکونی مشهد بر اساس تئوری نحو فضا. فصلنامه علمی-پژوهشی خراسان بزرگ. 8(26): 39–58.
ﺳﺮﻣﺪ، زﻫﺮه، ﺑﺎزرﮔﺎن، ﻋﺒﺎس و ﺣﺠﺎزی، اﻟﻬﻪ. 1378. ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺩﺭ ﻋﻠﻮﻡ ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ. ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﻧﺸﺮ ﺁﮔﻪ.
سیدی، سیدمهدی. 1378. تاریخ شهر مشهد. تهران: جامی.
عباس زادگان، مصطفی، مختارزاده، صفورا و بیدرام، رسول. 1391. تحلیل ارتباط میان ساختار فضایی و توسعه‌یافتگی محلات شهری به روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: شهر مشهد ). مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای(14): 43-62.
علوی، موسی. 1393. گزارش‌دهی نتایج مطالعات با کاربرد مدل‌یابی معادلات ساختاری. فصلنامه مدیریت پرستاری، سال سوم (2): 8-19.
قاضی زاده، ندا. 1390. تأثیر طراحی فضای باز مجتمع مسکونی در ایجاد حس دلبستگی به مکان ( رساله دکتری معماری). تهران: پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
قصابیان، محمدرضا. ۱۳۷۷. تاریخ مشهد از پیدایش تا آغاز دوره افشار. مشهد: انصار.
قلندریان، ایمان، رفیعیان، مجتبی و ایزدی، محمدسعید. 1396. واکاوی مؤلفه های کیفیت محیط در نوسازی محله عامل مشهد با تأکید بر رویکرد انتقادی. فصلنامه علمی-پژوهشی خراسان بزرگ. دوره7 (26): 77–92.
کبیری سامانی، علی، ملکوتی، علیرضا و یادگاری، زهره. 1395. بازشناسی معنی خانه در قرآن. باغ نظر، سال سیزدهم(45): 61-76.
کلانتری خلیل آباد، حسین، مبینی، حسین و حقی، مهدی. 1393. میزان انطباق ساختار اصلی شهر مشهد با تصویر ذهنی زائران. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی ( 17): 35–43.
گیفورد، رابرت. 1378. روان‌شناسی محیط‌های مسکونی. ﺗﺮﺟﻤﻪﻱ وحید قبادیان. فصلنامه معماری و شهرسازی(2و3): 71-98.
لنگ، جان. 1383. آفرینش نظریه‌های معماری. ﺗﺮﺟﻤﻪﻱ علیرضا عینی‌فر. تهران: دانشگاه تهران.
مافی، عزت‌الله، وطن‌پرست، مهدی و رضوی، محمدمحسن. 1391. بررسی ساخت اکولوژیکی شهر مشهد. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای ( 18): 99–121.
ماهوان، احمد. 1383. تاریخ مشهدالرضا. مشهد : ماهوان (ماه نشر).
محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم. 1393. معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزیی به کمک نرم‌افزارSmart PLS. تهران: مهربان.
محمودی، مرتضی. 1388. گونه‌شناسی خانه‌های مشهد در اواخر دوره قاجار و پهلوی اول  (پایان نامه کارشناسی ارشد مطالعات معماری). تهران: دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده معماری و شهرسازی.
مهندسین مشاور ستاوند آذرهور. 1392. تهیه طرح ساماندهی و بهسازی بازارچه و محله سرشور. مدیریت طراحی و بهسازی محیط شهری شهر مشهد.
نجیب کازرکار، نسرین، علیزاده، کتایون و صارمی، حمیدرضا. 1393. سیر دگرگونی ویژگی‌های کالبدی معماری و شهرسازی بافت قدیم مشهد در دوران تیموری و صفوی. فصلنامه علمی-پژوهشی فقه و تاریخ تمدن، سال 10( 39) : 87–114.
نجیب کازرکار، نسرین، علیزاده، کتایون و صارمی، حمیدرضا. 1394. آسیب‌شناسی مداخله‌های کالبدی صورت گرفته در بافت قدیم مشهد (با تاکید بر دوره‌های صفوی، پهلوی و معاصر (پس از انقلاب اسلامی). فصلنامه علمی-پژوهشی فقه و تاریخ تمدن، سال 11(44): 11–45.
نگهبان مروی، محمد. 1381. شهرهای جدید و نقش آنها در تمرکز زدایی از مادرشهرها مورد: شهرجدید گلبهار (پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری). دانشگاه سیستان و بلوچستان.
Alsop, Christine. K. 2002. Home and away: Self-reflexive auto-ethnography. Forum Qualitative Sozialforschung, 3(3).
Appleyard, Donald. 1979. Home. Architectural Association Quar- terly, 2, 2-20.
Baudrillard, Jean. 1998. The Consumer Society: Myths and Structures. London, England.
Becker, Henry Jay. 2000. Findings from the teaching, learning, and computing survey. Education policy analysis archives. 8, 51.
Berger, Arthur Asa. 2011. Ads, Fads, and Consumer Culture: Advertising’s Impact on American Character and Society. Boulder, Colo: Rowman & Littlefi eld Publishers. Inc.
Blunt, Alison And Dowling, Robyn. 2006. Home. Routledge.
Blunt, Alison and Varley, Ann. 2004. Geographies of home.‌ Cultural Geographies, 11(1).
Bourdieu, Pierre. 1984. Distinction: A social Critique of the Judgment of Taste. Routledge.
Bulos, M. 1990. The use of space and home adaptations by home based workers. In T. Putnam & C. Newton, (Eds), Household Choice. London: Futures.
Chapman, Tony. and Jennifer Lorna, Hockey. 1999. Ideal homes: Social change and domestic life. Routledge.
Chaney, David. 1993. Fictions of Collective Life. NewYork: Routledge.
Cooper Marcus,  Clare. 1974. The house as symbol of self. In J. Lang, C. Burnette, W. Moleski & D. Vachon. 1975. Designing for Human Behaviour: Architecture and the Behavioural Sciences. Stroudsberg. Pennsylva- nia: Dowden, Hutchinson and Ross.
Cooper Marcus, Clare. 1995. House as a Mirror of Self: Explor- ing the Deeper Meaning of Home. Berkeley, CA: Conari Press.
Despres, Carole. 1991. The meaning of home: literature review and directions for future research and theoretical development. Journal of Architectural Research. 8, 96-155.
Duncan, James S. 1981. Housing and Identity: Cross Cultural Per- spectives. London: Croom Helm.
Dupuis, Ann. and Thorns, David C. 1996. Meanings of home for older home owners. Housing Studies. 11, 485-501.
Giddens, Anthony. 1996. In Defense of Sociology Cambridge. New York: Polity Press.
Goffman, Erving. 1999. The presentation of self in everyday life. Peter Smith Pub Incorporated.
Hareven, Tamara K. 1993. The home and the family in historical perspective. In A. Mack, (Ed.), Home: A Place in the World. New York: New York University Press.
Heidegger, Martin. 1971. “Building, Dwelling, Thinking” from Poetry, Language, Thought. translated by Albert Hofstadter, Harper Colophon Books. New York.
Hockey, Jenny. 1999. The ideal of home: Domesticating the institutional space of old age and death. In T. Chapman, & J. Hockey (Eds.), Ideal homes. London: Routledge: 108- 118
Horwitz, J. and Tognoli, J. 1982. Role of home in adult development: women and men living alone describe their residential history. Family Relations ( 31): 335-341.
Jacobson, Kirsten. 2009. A developed nature: A phenomenological account of the experience of home. Continental Philosophy Review. 42(3): 355–373.
Jacobson, Kirsten. 2010. The experience of home and the space of citizenship. Southern Journal of Philosophy. 48(3): 219–245.
Kluckhohn, Clyde. 1962. Culture and Behavior. Free Press of Glencoe.
Low, Setha M.and Chambers, Erve (Eds) 1993. Housing Culture and Design: A Comparative Perspective. Philadephia. PA: University of Pennsylvania Press.
 Lefas, Pavlos. 2009. Dwelling and Architecture: From Heidegger to Koolhaas. Jovis: 84.
Leslie, G R and Larson, R. F. and Gorman, B. L. 1994. Introductory Sociology. Oxford Un, Press.
Maslow, Abraham. 1954. Motivation and Personality. New York: Harper Row.
McKee, James B. 1969. Introduction to Sociology. Holt Rinehart & Winston Inc.
Merriam Webster. 2017. Eschatology  Definition of Eschatology by Merriam-Webster. Retrieved November 20, 2017, from https://www.merriam-webster.com/dictionary/style
Moore, Jeanne . 2000. Placing home in context. Environment and psychology( 20): 207-217
Moore, Jeanne. and Canter, D. 1993. Home and homelessness. In M. Bulos & N. Teymur, (Eds), Housing, Design, Placing Home in Context 215 Research, Education. Ethnoscapes Series. London: Avebury Press.
Morley, David. 2000. Home territories: Media, mobility, and identity. Routledge.
Neale, J. 1997. Homelessness and theory reconsidered. Housing Studies( 12): 47-61.
Oswald, Frank and Wahl, Hans-werner. 2005. Dimensions of the meaning of home in later life. In G. D. Rowles, & H. Chaudhury (Eds.), Home and identity in late life. New York: Springer: 317–340
Oxford Dictionaries. 2017. Definition of microtransaction in English by Oxford Dictionaries. Retrieved November 20, 2017, from https://en.oxforddictionaries.com/definition/style
Porteous, J. Douglas. 1976. Home: the territorial core. Geographi- cal Review( 66): 383-390.
Rae, R .1992. The Urge to Own: An Exploration of Home Ownership in America. Presented at IAPS 12, Greece.
Randall, J. M. 1994. At Home: At Work; A Boundary Crossed. Presented at Ideal Homes Towards A Sociol- ogy of Domestic Architecture and Interior Design. University of Teeside, 6th^8th September.
Relph, Edward. 1976. Place and Placelessness. London: Pion Limited.
Rivlin, Leanne. 1990. The signicance of home and homeless- ness. Marriage and Family Review(15) 39-56.
Saegert, Susan. 1985. The role of housing in the experience of dwelling. In I. Altman & C. Werner, (Eds), Home Environments: Human Behaviour and Environment. Advances in Theory and Research( 8). New York: Plenum.
Schulz, Christian Norberg .1985. The Concept of Dwelling: On the way to figurative architecture. New York: Rizzoli International Publications, Inc.
Seamon, David. 1979. A geography of the life world: Movement, rest and encounter. London: Croom-Helm.
Shuster, Martin. 2017. A Phenomenology of Home: Jean Améry on Homesickness. Journal of French and Francophone Philosophy. 24(3), 117–127.
Simmel, Georg. 1990. The Philosophy of Money Tom Bohomer & Pavid Frisby. Trans., Second enlarged Ed. New York: Rutledge.
Sixsmith, Judith. 1986. The meaning of home: an exploratory study of environmental experience. Journal ofEnviron- mental Psychology (6): 281-298.
Sixsmith, A. & Sixsmith, Judith. 1991. Transitions in home ex- perience in later life. JournalofArchitecturaland Planning Research (8): 181-191.
Smith, Sandy G. 1994. The essential qualities of a home. Jour- nal of Environmental Psychology (14): 31-46.
Somerville, Peter. 1997. The social construction of home. Journal of Architecture and Planning Research. (14): 226-245.
Stock, Mathis. 2007. 6. Théorie de l'habiter. Questionnements.Armillaire: 103-125.
Tognoli, Jerome. 1987. Residential environments. In D. Stokols & I. Altman, (Eds), Handbook of Environmental Psy- chology. New York: Wiley Interscience.
Weber, Max. 1996. The distribution of power within the political community: class, status, party. in Economy and Society, ed. G. Roth and C. Wittich. Berkeley: University of California Press: 14-27
Wehmeier, Sally. 2005. Oxford advanced learner' dictionary of current english. In.: Oxford University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار