تطبیق مبانی تجلی وحدت و نمودهای رنگین بازشوهای سنتی(با تاکید برتحلیل دو عمارت سنتی در شیراز)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی معماری، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، ،تهران، ایران

2 استاد، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

بیان مسئله: تجلی از اصطلاحاتی است که در عرف، با آن، کیفیت بینش و دریافت خود را از دریای معرفت و شناخت حق تعالی و ظهور وی در عالم تعینات بیان می‌کنند، و در هنرهای وابسته به چنین اندیشه‌ای نیز، این تفکر، به گونه‌های مختلف نمود می‌یابد. معماری سنتی ایران نیز به عنوان یک هنر وابسته از این امر مستثنی نیست. استفاده از شیشه‌های رنگین در جبهه اصلی رو به نور در عمارت های سنتی شیراز یکی از موضوعات وابسته به این امر است. چالش ذهنی محققان در این پژوهش تغییر ماهیت رنگ‌ها به دلیل تکثر آن‌ها هنگام عبور از آبگینه های رنگین بوده است، رنگ‌های سرد و گرم ویژگی های متفاوتی دارند که تاثیرات آنها بر حس مکان و روحیات انسان متفاوت است و تفاوت تاثیرات آن‌ها با نور سفید، فضا را در گیر می‌نماید.
سوال تحقیق: دخالت رنگین در فضای سنتی چگونه توانسته است حس تعادل را برقرار کند؟ همچنین مقاله پیش رو عهده دار تبیین این فرضیه است که وحدتی میان تناسب سرد و گرم از تکثر رنگ‌های تجلی یافته‌ی نور واحد، در پنجره های رنگی عمارت‌های سنتی ایران وجود دارد. همچنین با علم به اینکه عرفان به عنوان حرکتی درونی از بنده به سوی خالق است می توان گفت که تجلی رنگ های پنجره‌های رنگین نیز نمودی از این حرکت است که مبانی این دو قابل تطبیق هستند.
اهداف تحقق: مهم‌ترین هدف پژوهش حاضر شناسایی جنبه‌ی جدیدی از دلایل استفاده از شیشه‌های رنگی در معماری سنتی ایران است که تا کنون کمتر بدان توجه شده است.
روش تحقیق: پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی همراه با تحلیل‌های کمی است، که در بر پنجره‌های عمارت‌های سنتی در شهر شیراز انجام گرفته است. بدین شرح که ابتدا مبانی نظری از منابع اسنادی استخراج و سپس در نمونه ها مورد آزمون قرار گرفتند.
مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: در نهایت مبانی عنوان شده در بخش اول با تناسبات رنگ‌های گرم به سرد در آبگینه های رنگین نمونه های مورد مطالعه تطبیق یافته است و پژوهش به تناسبی نزدیک به یک که می توان آن را همان نمود تجلی وحدت و حس تعادل دانست، دست یافته است.

چکیده تصویری

تطبیق مبانی تجلی وحدت و نمودهای رنگین بازشوهای سنتی(با تاکید برتحلیل دو عمارت سنتی در شیراز)

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The comparison of the principles of manifesting unity and colored aspects of traditional openings (With an emphasis on analyzing two traditional mansions in Shiraz)

نویسندگان [English]

  • Soha Pourmohammad 1
  • Seyed Mostafa Mokhtabad Emraei 2
  • Farah Habib 2
1 PhD in Architecture, Department of Architecture ,Science and Research Branch, Islamic Azad university, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Architecture, college of Art and Architecture , Tehran science and research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Manifestation is idiomatic that is commonly expressed the quality of insight and its perception from the sea of knowledge and recognition of God and his appearance in the world. And also in the arts depending on such a thought, it appears to different species. The article is responsible for this theory that there is a unity among the proportion of manifested colors of a single light in the colored windows of Iran's traditional mansions. Mysticism is an internal movement of the servant toward the creator (God) and also manifesting of tinted windows is a symbol of this movement that the principles of these are comparable. The fundamental goal of this research is (theoretical and experimental), and due to the nature of it (quantitative- qualitative), this research is based on an analytical- measuring method. The present research methods are collecting data from library resources and field inference that has been formulated after the collection of theoretical base of research, reviewing subjects and indexes through objective observation and the presence in the locality, and estimating of the building, the acquired statistics and information based on the format of the chart and the table. The middle of the camera in the form of flat, colored Windows is estimated and then transferred to AutoCAD software. After drawing, the areas of their color levels are extracted. It has been done separately for each color, and finally, the ratio of colored levels in the form of quantitative data is extracted. and, the titled principles are compared with the proportions of colored glasses.
What is noticeable in the first observation of color combination of windows, is restrictions and color constancy used in traditional windows; in these windows has been used only colors: green, yellow, blue and red. the stability of the colors used in Iranian architecture gives specific value and credibility to them. this stability doesn’t apply in the human eye for the components of the necessity of composition, but it's like constant and valuable creatures, which put together in the time of work creation and provide the combination that causes to make the perfection. Also, the stability of colors makes them individually invisible easily from among the wide range of colors. According to analyzing the calculations and the tables; in this case study, four colors (green, blue, red and yellow) are used approximately the same in the windows of this mansion to have an optimal effect on persons.As it can be seen in analysis, the ratio of hot color to cold color is the distance between + and -0.2, unless there may be the ratios of compensation in the total window, for example: in the module B1, yellow color is the most that include the hot colors, while in the module B2, the green color has the most amount that includes the cold colors, this matter keeps the ratio of the cold colors to the hot colors in the total window in the same distance. And it is nothing except the manifestation of unity in diversity and a single words: As the multiplicity of light forms after passing through the colored windows in the sense of the light source is not different and always is the same sun appear that causes the delight. The balance of using colors in case studies; the Khalil-Pasand and Zanjirchi houses are samples of this fact. As mentioned in the table, Iranian artists used the hot (red and yellow) and cold (blue and green) colors with a balanced ratio. Nearly the number derived from calculations is evidence for this claim, and it is the same issue of mysticism that the mystic achieved a balance after a hard austerity. Another factor that can be raised in Islamic mysticism is the discussion of proportion: "in addition to light and color, proportion also exists in order to add the design aesthetic: when colors and bright, pure designs are regulated normally and consistently are better than irregularities. "By investigating the samples is clearly invisible in using the colors. The colors are applied generally and with a slight difference in the windows so that each color beside another neutralizes the intensity of it and had highly significant influences on the people within the space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • colored glass
  • manifestation
  • unity
  • window
  • shiraz
اردلان، نادر و بختیاری، لاله. 1392. حس وحدت: نقش سنت در معماری ایرانی.ترجمه: جلیلی، ونداد. تهران: علم معمار.
امرایی، مهدی. 1397. ارسی پنجره­های رو به نور. تهران: سمت.
انصاری، مجتبی، شریفیان، احسان و عبدالهی ثابت، محمدمهدی. (1392). وحدت گرایی رویکردی الهی به طراحی شهری. هویت شهر. 7(16): 27-38.
باوندیان، علیرضا .1397. نماد شناسی ِحوض در حوزه اخلاق معماریِ ایرانی اسلامی. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی. 23(2): 63-74.
براتی، ناصر و نجفی تروجنی، سیده نسیم. 1395. ارزیابی نماد ورودی شهرها بر مبنای مؤلفه­های کالبدی طراحی (نمونه مورد بررسی: نماد ورودی شرقی شهر قزوین). فصلنامه مطالعات شهری. 5(19): 81-91.
بلخاری قهی، حسن. 1394. مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی: دفتر اول و دوم. تهران:. سوره مهر.
بمانیان محمدرضا، درازگیسو سیدعلی، سالم پایا. (1392). بررسی تطبیقی کاربرد نماد و نشانه در آثار معماری دوره­های صفوی و معاصر ایران. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری­های نوین معماری و شهرسازی. ۳ (۲) :۱۳-۲۱.
پوپ، آرتور اپهام. 1374. معماری ایران : پیروزی شکل و رنگ. تهران: نشر پارس.
ترابی, زهره, اسدی, شهام. (1397). نمود عینی عرفان و وحدت وجود در باغ ایرانی(موردمطالعه باغ تخت شیراز). عرفان اسلامی. 14(55): 213-243.
جوانشیر، سهند. 1392. بررسی نور و رنگ در معماری سنتی ایران. همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری، بوکان، شرکت سازه کویر.
چاره، روجا. 1393. نقش نور و رنگ در معماری فضاهای سنتی و اسلامی ایرانی. همایش ملی مهندسی عمران، معماری و مدیریت پایدار شهری. گرگان: سازمان ملی استاندارد استان گلستان.
حق شناس محمد، بمانیان محمدرضا و قیابکلو زهرا. 1395. تحلیل معیارهای تابش عبوری از مجموعه شیشه­های رنگی ارسی­های دوره ی صفوی. نشریه: علوم و فناوری رنگ. 10(1): 55-64.
حق شناس، محمد و قیابکلو، زهرا. ۱۳۸۷. بررسی تأثیر شیشه‌های رنگی بر میزان نور و انرژی عبوری در محدودۀ رنگی. نشریه علمی-پژوهشی علوم و فنّاوری رنگ. ۲(4): 213- 220.
دادبه، اصغر و داوودی پور، غلام رضا. 1392. از دریا تا خورشید (بررسی و تحلیل تمثیل­های وحدت وجود و تجلی در شرح رباعیات جامی). عرفانیات در ادب فارسی. 4(14): 129 -145.
دیواندی، جواد و بزرگ قمی، لیلا. 1397. بهره گیری از قابلیت­های نور و رنگ در فضاهای آموزشی در راستای افزایش خلاقیت کودکان. معماری شناسی. 1(6): 1 -7.
سامانیان، صمد، بهمنی، پردیس و آشوری، محمدتقی. 1393. چگونگی تأثیر نماد و اسطوره­های کهن در طراحی و تزیین اشیای خانگی قرون اولیه اسلامی ایران (نمونه پژوهش: ظروف خانگی تا قرن پنجم هجری). نامه هنرهای تجسمی و کاربردی. 7(13): 111-127.
صارمی، حمیدرضا ، تقی نژاد، کاظم و پیری، سیما. (۱۳۹۵). تجلی اصل وحدت در کثرت در مرکز محله شهر اسلامی (مطالعه موردی: میدان گاه عباسعلی شهرگرگان). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. ۷(۲۶): ۲۱-۳۰.
طاهباز، منصوره، جلیلیان، شهربانو، موسوی فاطمه و کاظم زاده، مرضیه. 1394. تأثیر طراحی معماری در بازی نور طبیعی در خانه­های سنتی ایران. معماری و شهرسازی آرمان شهر. 1(7): 71-81.
علی آبادی، محمد. (1392). معماری بی زمان، وحدت جوهره عقلی و گوناگونی پوینده صورت­ها در ادوار به هم پیوسته تاریخ. مطالعات معماری ایران. 2(3): 7-16.
فون مایس، پی یر. 1398. نگاهی به مبانی معماری از فرم تا مکان. ترجمه: آیوازیان، سیمون. تهران: دانشگاه تهران.
محمدی حسن آبادی،‏ فیروزه و شاملی، نصراله. 1393. رویکرد نشانه شناختی به مفهوم رنگ و کاربست آن در قرآن کریم. پژوهش­های زبانشناختی قرآن. 3(1): 77-92.
مرادی نسب، حسین، بمانیان، محمدرضا و اعتصام، ایرج. 1396. بازشناسی تاثیر اندیشه عرفانی در پدیداری رنگ آبی در کاشی کاری مساجد ایران. پژوهش­های معماری اسلامی. 5(1): 32-46.
نوایی، کامبیز و حاجی قاسمی، کامبیز. 1391. خشت خیال: شرح معماری اسلامی ایران. تهران: سروش با همکاری دانشگاه شهید بهشتی.
هیرو باندو، تاشی و نوبایوکی یاماموتو. 1388. تشدید احساسات انسان با نور غیر یکنواخت. ترجمه: هاشمی، امیرحسین. معماری و فرهنگ. 10(35). 67 - 69.
Adlington, Laura; Freestonea, Ian; Kunicki-Goldfingerb, Jerzy; Ayersc, Tim; Gilderdale Scottc, Heather & Eavisd, Alek 2019, Regional patterns in medieval European glass composition as aprovenancing tool. Journal of Archaeological Science. 46(110): 1-13
Bacci, Mauro; Corallini, Amerigo; Orlando, Andrea; Picollo, Marcello & Radicati, Bruno. 2007. The ancient stained windows by Nicolo` di Pietro Gerini in Florence. A novel diagnostic tool for non-invasive in situ diagnosis. Journal of Cultural Heritage 8(3): 235-241.
Bracci, Susanna, Giovanni Bartolozzi, Renèe K. Burnam, and Americo Corallini. 2020. "Integration of both non-invasive and micro-invasive techniques for the archaeometric study of the stained-glass window Apparizione degli Angeli in the basilica of Santa Croce in Florence, Italy."  Journal of Cultural Heritage.
Cagno, simone; Cosyns, Peter; Izmer, Andrei; Vanhaecke, Frank; Nys, Karin & Janssens, Koen. 2014. Deeply colored and black-appearing Roman glass: a continued Research. Journal of Archaeological Science. 42: 128-139.
Chen, Fei. 2011. "Traditional architectural forms in market oriented Chinese cities: Place for localities or symbol of culture?"  Habitat International 35 (2):410-418.
Corrêa Pinto, A. M., T. Palomar, L. C. Alves, S. H. M. da Silva, R. C. Monteiro, M. F. Macedo, and M. G. Vilarigues. 2019. "Fungal biodeterioration of stained-glass windows in monuments from Belém do Pará (Brazil)."  International Biodeterioration & Biodegradation 138:106-113
Legrand, Stijn, Geert Van der Snickt, Simone Cagno, Joost Caen, and Koen Janssens. 2019. "MA-XRF imaging as a tool to characterize the 16th century heraldic stained-glass panels in Ghent Saint Bavo Cathedral."  Journal of Cultural Heritage 40:163-168.
Lei, Zhongbin; Wu, Wei; Shang, Guohua; Wu, Yuqing & Wang, Julin. 2017. Study on colored pattern pigments of a royal Taoist temple beside the Forbidden City (Beijing, China). Vibrational Spectroscopy. 29(92): 234–244.
Möncke. Doris; Papageorgiou, Metaxia; Winterstein-Beckmann, Anja & Zacharia, Nikolaos. 2014. Roman glasses coloured by dissolved transition metal ions: redoxreactions, optical spectroscopy and ligand field theory. Journal of Archaeological Science. 41(46) : 23-36.
Nabil Guirguis, Marianne, Khaled M. Dewidar, Shaimaa M. Kamel, and Maged F. Iscandar. 2020. "Categorization of symbolism in religious architecture; a case study of the Coptic Orthodox church architecture."  Alexandria Engineering Journal 59 (1):533-545.
Simpkin, Chris, Ian Taylor, Daniel Harborne, Graham Bent, Alun Preece, and Raghu K. Ganti. 2020. "Efficient orchestration of Node-RED IoT workflows using a Vector Symbolic Architecture."  Future Generation Computer