رهیافتی بر طراحی پویا و آفرینش آثار مفهومی (کنکاشی در درس مقدمات طراحی معماری 2)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معماری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.

2 استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

3 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

بیان مساله: آموزش دروس پایه از جمله دروس مقدمات طراحی معماری، جهت آشنایی دانشجویان با مؤلفه‌های طراحی معماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از کلید واژه‌هایی که دانشجویان معماری می‌بایست در فرآیند طراحی با آن آشنا شوند، کانسپت می‌باشد. در معماری، خلق کانسپت مرحله‌ای است که طی آن، نیازهای فیزیکی، شرایط محیطی و باورها به هم می‌پیوندند و به این ترتیب کانسپت‌ها، بخش مهمی از روند طراحی معماری را شکل می‌دهند. چگونگی انتخاب کانسپت و ایده متناسب با طراحی، از دغدغه‌های اصلی نوآموزان معماری در دروس پایه از جمله درس مقدمات طراحی معماری (2) می‌باشد. با توجه به اینکه دانشجویان معماری، در این درس برای اولین بار با طراحی مفهومی مواجه می‌شوند، نیاز به روش تدریس مناسب و ارائه تمرین‌هایی در جهت آشنایی مرحله-ای دانشجویان با کانسپت و ایده می‌باشد. در این پژوهش به بررسی سلسله‌مراتب طراحی مفهومی در درس مقدمات طراحی معماری (2) و رویکردهای غالب طراحی مفهومی در آثار دانشجویان در این درس پرداخته خواهد شد.
سوال تحقیق: 1- سلسله‌مراتب طراحی مفهومی در درس مقدمات طراحی معماری (2) چگونه می‌باشد؟ 2- رویکردهای غالب طراحی مفهومی در آثار دانشجویان در درس مقدمات طراحی معماری (2) چیست؟
اهداف تحقیق: هدف اصلی این پژوهش، واکاوی کانسپت و ایده و چگونگی استفاده از آن‌ها به صورت مقدماتی در طراحی معماری می‌باشد.
روش تحقیق: در این پژوهش از دو روش تحقیق کمی و کیفی استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش، دانشجویان مقدمات طراحی معماری (2) دانشگاه سراسری، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام‌نور ارومیه بوده و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه منابع کتابخانه‌ای و مشاهده آثار دانشجویان و مصاحبه با اساتید و صاحب‌نظران معماری انجام شده است.
مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: با توجه به مطالعه انجام شده، اولین قدم در شروع به طراحی، مطالعه گسترده در رابطه با موضوع می‌باشد. سپس به استخراج مفاهیم متعدد برگرفته از مطالعات پرداخته و مناسب‌ترین آن را انتخاب و با تولید ایده‌های متنوع مرتبط با مفهوم مورد نظر، مناسب‌ترین آن انتخاب می-شود، سپس مفهوم مورد نظر با استفاده از ایده انتخابی در قالب طرح معماری نمایش داده می‌شود و این نمایش می‌تواند گرایشی، فرم‌گرا، عملکردگرا، تحلیل‌گرا، فضاگرا و یا ترکیبی از این موارد باشد، که نتیجه این فرآیند منجر به شکل‌گیری طراحی پویا خواهد شد که هدف آن خلق آثار دارای معنا و مفهوم و پاسخ‌گویی به نیازهای مسئله می‌باشد.

چکیده تصویری

رهیافتی بر طراحی پویا و آفرینش آثار مفهومی (کنکاشی در درس مقدمات طراحی معماری 2)

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Approach to dynamic design and creation of conceptual designs (Study in the lesson of second preliminary Architectural design)

نویسندگان [English]

  • Babak Motiei 1
  • Fatemeh Mehdizadeh Saradj 2
  • Furugh Mirzaalipour 3
1 Assistant Professor, Department of Architecture, Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran.
2 Professor, School of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science & Technology, Tehran, Iran.
3 Department of Architecture, Urmia University, Urmia, Iran.
چکیده [English]

Research Problem: Designing is a creative activity that entails creating something new and useful that never existed before. Design is one of the most complex types of problem-solving that involves different aspects and components. In general, design training should be innovative, dynamic, and advanced. In architectural education, it can be realized that sometimes students are unable to convert theoretical knowledge and theory into practical and objective exercises, due to inadequate training and the lack of students'' awareness of educational goals. One of the primary goals of architectural education is to train competent, creative, and critical-thinking designers. The design studio is a major concern in architectural education, and designers spend most of their time in design studios discussing design and study techniques. Basic training courses, including the courses for designing architecture, are very important for students to acquaint students with architectural design components. One of the keywords that architecture students should be familiar with the design process is the concept. In architecture, the concepts are how physical needs, environmental conditions, and beliefs come together to form an important part of the architectural design process. One of the main concerns of architecture novices in these lessons is how to choose a concept and an idea that is appropriate to their specific design subject. The second semester of Preliminary Architectural Design education is one of the basic lessons that the concept is educated in Iranian schools of architecture. The main attempt was to gain the conceptual design hierarchy in the course of introduction to Architectural design and the dominant conceptual design approaches in students’ work.
Research Question: What is the conceptual design hierarchy in the second preliminary architectural design? What are the predominant approaches to conceptual design in students'' projects in the second preliminary architectural design?
Research Purposes: The principal objective of this research is the analysis of the concept and idea and how to educate the concept in architectural design studios.
Research Method: This study is based on quantitative and qualitative research. The statistical population in this research is the students of the Second Preliminary Architectural Design of the Universities of Urmia. Data collection was done through studying library resources and observing the works of students and interviewing with the faculty members of the architecture. In this course, the exercises performed in one semester, and then the students’ designs have been analysed qualitatively. Afterward, the interviews carried out with professors of architecture, as well as reviewing the background of similar searches in library resources.
The Most Important Results and Conclusion: Idea to represent the concept will be possible in different ways, including the use of line concepts and space modeling. The results express that the dominant tendency of architecture novices is formal, functional, analytical, space-oriented, or a combination of them, which can be called dynamic design, in which the purpose is to create designs with meanings and to answer the requirements of problems. To create conceptual designs, it is necessary to study the subject and extract the concepts for design. In the next step, it is necessary to select an appropriate method for designing and finding a suitable solution for demonstrating the concept in design.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Architecture education
  • Dynamic design
  • Second preliminary architectural design
  • Concept
  • Idea
اسلامی، سید­غلامرضا. (1392). درس گفتار مبانی­نظری­معماری: عینکمان را خودمان بسازیم. تهران: انتشارات علم معمار و پژوهشکده هنر.
پناهی، سیامک، هاشم­پور، رحیم و  اسلامی، سید­غلامرضا. (1393). معماری اندیشه از ایده تا کانسپت. هویت شهر، دوره 8، شماره 17، بهار 1393، صص 34 – 25. http://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_3165.html
تقوایی، سید حسن و سمیاری، امیر. (1394). آسیب­شناسی برنامۀ درس طراحی در رشتۀ معماری منظر در ایران با تأکید بر محتوای آموزشی کارگاه طراحی منظر 1. دوفصلنامه معماری ایرانی، شماره 8، پاییز و زمستان 94، صص 135 – 119. http://jias.kashanu.ac.ir/article-1-868-fa.html
حجت، عیسی. (1391). سنت و بدعت در آموزش معماری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حجت، عیسی. (1383). آموزش خلاق – تجربه 1381، نشریه هنرهای زیبا، شماره 18، تابستان 1383، صص 36 – 25. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=5277
حسینی، الهه ­السادات، فلامکی، محمدمنصور و حجت، عیسی. (1398). نقش تفکر خلاق و سبک­های یادگیری در آموزش طراحی معماری. دوفصلنامه اندیشه معماری، سال سوم، شماره پنجم، بهار و تابستان 1398، صص 140 – 125 http://at.journals.ikiu.ac.ir/article_1743.html
جعفری، امین و ملکی، سلما. (1391). مبانی­نظری­معماری. تهران: انتشارات طحان.
جورمکا، کری و دیگران. (1388). روش­های طراحی معماری. ترجمه لیلا داوودزاده، تهران: انتشارات زبان تصویر.
جونز، جان­کریستوفر. (1390). روش­های طراحی. ترجمه فرشید سرمست. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
حسنی، حسین و جهاندیده، جواد. (1394). بررسی تأثیر روش تدریس همیاری بر خلاقیت دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی در درس علوم تجربی. نشریه علمی پژوهش­های آموزش و یادگیری، دوره 2، شماره 6، بهار و تابستان 1394، صص 150 – 139. http://tlr.shahed.ac.ir/article-1-879-fa.html
داوودی، سمیه و آیت­اللهی، سیدمحمدحسین (1387). استعاره چیست و چگونه در تولید طرح­مایه اثر می­گذارد؟ فصلنامه صفه، دوره ۱۷، شماره 47 ، صص 26 – 17. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=111252
شفائیه، هادی. (1387). فن و هنر عکاسی. چاپ دهم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
طلیسچی، غلامرضا؛‌ ایزدی، عباسعلی و عینی­فر، علیرضا. (1391). پرورش توانایی طراحیِ طراحان مبتدی معماری؛ طراحی، کاربست و آزمون یک محیط یادگیری سازنده­گرا. نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دوره 17 ،شماره 4، صص 28 – 17. https://jfaup.ut.ac.ir/article_36362.html
علی­الحسابی، مهران و نوروزیان ملکی، سعید. (1388). تجربه آموزش طراحی در مدارس معماری. نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، ، دوره 3، شماره 3، تابستان 1388، صص 220 – 207. http://jte.sru.ac.ir/article_1329.html
غریب­پور، افرا و توتونچی­مقدم، مارال. (1394). بازنگری تطبیقی برنامۀ آموزش پایۀ طراحی در دورۀ کارشناسی معماری. نشریه هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی، دوره 20، شماره 4، زمستان 1394، صص 72 – 59. https://jfaup.ut.ac.ir/article_59673.html
غلامعلی­زاده، حمزه و مخبری، نغمه. (1393). ویژگی­های مؤثر محیط فیزیکی آموزش معماری برای رشد استعدادهای بالقوه دانشجویان معماری. نشریه علمی و پژوهشی معماری و شهرسازی آرمان­شهر، شماره 13، پاییز و زمستان 1393، صص 91 – 81. http://www.armanshahrjournal.com/article_33438.html
فاتح، محمد و داریوش، بابک. (1390). مبانی­نظری­معماری. چاپ سوم، تهران: انتشارات علم و دانش.
فرضیان، محمد و کرباسی، عاطفه. (1393). دست ساخته­ها – تجربه شخصی؛ یادگیری از راه ساختن در آموزش معماری. نشریه هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی، دوره 19، شماره 3، پاییز 1393، صص 96 – 87. https://jfaup.ut.ac.ir/article_55411.html 
کامل­نیا، حامد و تغابنی، علیرضا. (1388). مفهوم­گرایی در معماری (بررسی تطبیقی ویژگی­های معماری مفهوم­گرا در مقایسه با هنر مفهوم­گرا در دوران معاصر). نامه معماری و شهرسازی ، دو­فصل­نامه دانشگاه هنر، بهار و تابستان 1388، سال دوم. شماره 2، صص 110 – 93. http://aup.journal.art.ac.ir/article_210.html
لاوسون، برایان. (1387). طراحان چگونه می­اندیشند ابهام زدایی از فرایند طراحی. ترجمه حمید ندیمی، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
لیتکوهی، ساناز. (1392). بررسی رابطه بین سابقه تحصیلی دانشجویان معماری و قضاوت پروژه پایانی آنان. نشریه علمی پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، دوره 4، شماره 6، پاییز و زمستان 1392، صص 87 – 77. http://www.isau.ir/article_61976.html
مطیعی، بابک، مهدیزاده سراج، فاطمه و بایزیدی، قادر. (1397). رهیافتی بر آموزش پویا و هدفمند دروس پایه معماری. نشریه علمی و پژوهشی فناوری آموزش، جلد 13، شماره 1، زمستان 1397، صص 337 – 325. http://jte.sru.ac.ir/article_888.html
مهدی­زاده سراج، فاطمه و فارسی­ محمدی­پور، علیرضا. (1391)، آسیب­شناسی ریزبرنامه­های دروس مقدمات­طراحی­معماری، در انطباق با نیازهای دانشجویان در دروس طراحی معماری (مطالعه موردی: دانشجویان ورودی سال­های 1383 تا 1385 دانشگاه علم و صنعت ایران)، نشریه هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی، دوره 17، شماره 4، زمستان 1391، صص 70 – 61. https://jfaup.ut.ac.ir/article_36366.html
میرریاحی، سعید و قارونی، فاطمه. (1392). لزوم آموزش سواد محیطی در رشته معماری. نشریه علمی و پژوهشی فناوری آموزش، جلد 7، شماره 4، پاییز 1392، صص 271 - 261. http://jte.sru.ac.ir/article_116.html
میلر، سام­اف. (1387). روند طراحی. ترجمه محمد احمدی­نژاد و مهرنوش فخارزاده، چاپ چهارم، اصفهان: نشر خاک.
هادیان، محمد و پورمند، حسنعلی. (1393). طرح­مایه در معماری: یک ضرورت در فرایند طراحی و چالش­های آموزش آن در دانشکده­های معماری. دوفصلنامه­ی هنرهای کاربردی، دوره 3، شماره­ی 4، بهار و تابستان 1393، صص 80 -73. https://aaj.semnan.ac.ir/article_381.html
هاشم­نژاد، هاشم، اخلاصی، احمد، صالح صدق­پور، بهرام و شکوهی­دهکردی، کاوه. (1392). تأثیرات نرم­افزار Sketch Up بر فرآیند ترسیم اسکیس­های معماری، باغ­نظر، سال دهم، شماره 25، تابستان 1392، صص 38 – 29. http://www.bagh-sj.com/article_2929.html
Casakin, H., & Kreitler, S. (2011). The cognitive profile of creativity in design. Thinking Skills and Creativity, 6(3), 159-168. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2011.06.001
Creswell, J. W. (2008). Educational research. Pearson Education International.
Danaci, H. M. (2015). Creativity and Knowledge in Architectural Education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 1309-1312. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.752
Hokstad, L. M., Rødne, G., Braaten, B. O., Wellinger, S., & Shetelig, F. (2016). Transformative learning in architectural education. In Threshold Concepts in Practice (pp. 321-333). SensePublishers. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-6300-512-8_24
Mohammed, M. F., & Elbelkasy, M. I. (2016, April). Digital modelling as a design tool in architecture studios. In Learning and Technology Conference (L&T), 2016 13th (pp. 20-25). IEEE. https://ieeexplore.ieee.org/document/7562860
Nazidizaji, S., Tomé, A., & Regateiro, F. (2015). Does the smartest designer design better? Effect of intelligence quotient on students’ design skills in architectural design studio. Frontiers of Architectural Research, 4(4), 318-329. https://doi.org/10.1016/j.foar.2015.08.002
Orlandi, A. E. C. (2010). Experimental experience in design education as a resource for innovative thinking: The case of Bruno Munari. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5039-5044. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.817
Ozorhon, G., Eryildiz, D., & Aysu, E. (2012). A studio-centric new model in design education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 321-326. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.658
Pena W.M., Parshall S. A. (2001). Problem seeking, John Wiley & Sons, UK.
Saxena, S., Arora, S., & Shrivastava, A. (2017). Gaps Between Practice and Education of Architect—A Study of India. In Advances in Human Factors, Business Management, Training and Education (pp. 207-217). Springer International Publishing. https://link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-3-319-42070-7_20
Schreiber, S. (2010). Education for Architecture in the United States and Canada, International Encyclopedia of Education (Third Edition), Pages 13-18 https://www.researchgate.net/publication/288162136_Education_for_Architecture_in_the_United_States_and_Canada
Taura, T and Nagai,Y. (2013). Perspectives on Concept Generation and Design Creativity, London:  Springer-Verlag. https://doi.org/10.1007/978-1-4471-4081-8_2
Tavsan, C., Tavsan, F., & Sonmez, E. (2015). Biomimicry in architectural design education. Procedia-social and behavioral sciences, 182, 489-496. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.04.832
Utaberta, N., Hassanpour, B., Handryant, A. N., & Ani, A. I. C. (2013). Upgrading education architecture by redefining critique session in design studio. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 102, 42-47. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.10.711
Uysal, M., Aydin, D., & Siramkaya, S. B. (2012). A model intended for building the design education in the context of cultural variety and continuity: Sille design studio. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 51, 53-63. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.08.118