نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
2 استاد، مدعوگروه معماری، واحد بوشهر ،دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران استاد، گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
3 استادیار، گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
چکیده
چکیده تصویری
)
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Research Problem: Living in the context of nature has led vernacular peoples to invent spaces in line with it. Therefore, their creativity and rich mind created elements that are compatible and responsive to the climate. A central courtyard, with a combination of water and plants, created a microclimate that influenced culture and climate; they created a semi-open space like a porch to take advantage of the optimal ambient temperature.
Research Question: Based on the main problem of this research, key questions have been raised, such as; what effect do the physical proportions of porches and courtyards have on the thermal comfort index in semi-open and open spaces? Which of the physical parameters had the closest correlation with the thermal comfort index in the porches? What has been the role of the porch-yard variable on Indicators affecting environmental com-fort in open and semi-open spaces?
Aims of Research: The purpose of this study was to investigate the effect of physical proportions of open and semi-open spaces on the thermal performance of microclimates in traditional houses of Shiraz historical texture with the approach of thermal comfort in those spaces.
Research Method: The research method of this work is a quantitative-comparative approach. Field measure-ment method (experimental; which includes measurements used by portable instruments in the targeted build-ings), climate data was collected with the help of instruments such as thermo-Hygrometers and Thermo-pyrometers. Then, the climatic data were retrieved and analyzed using simulation software, Envi-met (Climate Analysis Software), and the thermal comfort index PET (Physiologically Equivalent Temperature, an indicator for determining the temperature of comfort in open and semi-open spaces) was measured using Bio-met. Final-ly, the correlation (linear Pearson between 1 and -1) of SPSS23 software with climatic variables along with the physical characteristics of the porch and the central courtyard were validated. It should be noted that in this study, in two parts of descriptive and inferential statistical analysis, data analysis was performed, and an at-tempt was made to evaluate the differences between several statistical societies. Due to the dispersion of the whole data, analysis of variance between different groups is possible. In this way, the equality of the mean be-tween different groups can be tested.
The most important results and conclusion: The findings of the study indicate that the average amount of PET in the yard is higher than the porch. And the porch-yard component has increased the impact of climate data on this index. Among the climatic data, humidity has no effect on the PET index. The lowest mean radiant tem-perature recorded was in the north porch of Saadat House which was 2.38 degrees Celsius different from the west porch and 2.92 degrees Celsius different than the Manteghi nejad House. The north porch of the Saadat House showed the most optimal comfort index. Among the physical factors of the houses, it was seen that the height of the porch from the yard, the width and the area of the spatial opening of the porch in the facade had the closest correlation with the thermal comfort index. However, the north porch of Saadat house, with all the introduced coordinates, had a lower temperature. According to the results, it was observed that with increasing the width and area of the spatial opening of the porch in the facade and increasing the height of the yard on one hand and the amount of shading, on the other hand, we will see a decrease in radiant temperature and im-proved thermal comfort index.
کلیدواژه‌ها [English]
احمدپور‌کلهرودی، نرگس، پورجعفر، محمدرضا، مهدوی‌نژاد، محمد‌جواد و یوسفیان، سمیرا (1396). نقش و تاثیر عناصر طراحی در کیفیت آسایش حرارتی فضاهای باز شهری بررسی موردی: طراحی پیاده‌راه طمقاچی‌ها در کاشان، نشریه نامه معماری و شهرسازی، 9(18): 59-79. https://www.sid.ir/paper/215873/fa
احمدی، زهرا (1391). بازخوانی نقش گمشده حیاط مرکزی در دستیابی به معماری پایدار، نشریه شهر و معماری بومی، (2): 25-40. http://smb.yazd.ac.ir/article_62.html
احمدی، زهرا (1394). نقش محوری فضای باز در تحقیق معماری پایدار، نشریه هویت شهر، 9(21): 81-90. https://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_7079_528218ec97a3447aa8994c39c9fb9a7b.pdf
احمدی ونهری، ارمغان، غفاری، علی، تقوایی، حسن و صدق‌پور، بهرام‌صالح (1399). تاثیر حرارتی-ادراکی شاخص ضریب آسمان قابل رویت با توجه به جهت‌گیری معابر شهری(نمونه موردی: معابر شهر اصفهان)، نشریه علوم تکنولوژی محیط‌زیست، 22(11): 157-170. https://jest.srbiau.ac.ir/article_12059.html
اسلامی، فرشته، طاهری، ثریا و طاهری، جعفر (1396). بهره‌گیری از مصالح نوین به عنوان جایگزینی برای راهکارهای اقلیمی معماری سنتی شهر یزد، نخستین کنفرانس ملی به سوی شهرسازی و معماری دانش‌بنیان، تهران، ایران. https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1064501.pdf
برزگر، زهرا و حیدری، شاهین (1396). بررسی نقش عمق و سایه ورودی خانه‌های سنتی در تامین آسایش حرارتی بیرونی- نمونه موردی: بافت قدیم شیراز، نشریه معماری اقلیم گرم و خشک 5(5): 21-32. http://smb.yazd.ac.ir/article_945_f5c50242b2d61bfec1d585d31d31e896.pdf
بنیانی، فاطمه، معمارضیا، کاظم، حبیبی، امین، و فتاحی، کاوه (1397). پیوستگی فضایی در گذار از فضای باز به بسته، نشریه اندیشه معماری، 4، 63-76. https://at.journals.ikiu.ac.ir/article_1982_d99431a80c941ba021a7e9618e8f35c3.pdf
پروردی‌نژاد، سمیرا، حمزه‌نژاد، مهدی، دهقان، نرگس و کیان‌ارثی، منصوره (1400). مطالعه تطبیقی تاثیر فرهنگ و اقلیم در شکل‌گیری خانه‌های قاجاریه دو بوم‌فرهنگ شیراز و کاشان، نشریه اندیشه معماری، 5(10)، 182-201. https://at.journals.ikiu.ac.ir/article_2273_b650c1c116805c7d018d13fcdd2f2581.pdf
پسران، آرش، کریمی‌نیا، شهاب، ناظمی، الهام و طغیانی، شیرین (1398). بازشناسی نقش پیمون در طراحی خانه‌های سنتی از منظر سرمایش ایستا(نمونه‌موردی، خانه‌های قجری شهر شیراز)، نشریه اندیشه معماری، 3(6)، 160-174. https://at.journals.ikiu.ac.ir/article_1798_b7f92442e186a72bafe9a7cccfdb3604.pdf
تابان، محسن، پورجعفر، محمدرضا، بمانیان، محمدرضا و حیدری، شاهین (1392). تعیین الگوی بهینه حیاط مرکزی در مسکن سنتی دزفول با تکیه بر تحلیل سایه دریافتی سطوح مختلف حیاط، نشریه باغ نظر،10(27): 39-48. https://www.sid.ir/paper/125523/fa
ثناگر‌دربانی، الهام، رفیعیان، مجتبی، حنایی، تکتم و منصفی‌پراپری، دانیال (1397). ارزیابی اثرات اقلیمی بر تغییرات آسایش حرارتی بیرونی با استفاده از شاخص دمای معادل فیزیولوژیکی(PET) در شهر مشهد، نشریه تحقیقات جغرافیایی، 33(3): 39-57. https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=527817
حمزه‌نژاد، مهدی و رادمهر، مهسا (1396). تحلیل اصول فضایی و الگوگزینی بهینه در معماری الگوگرای معاصر ایران، بررسی موردی: سازمان میراث فرهنگی کشور، حسین امانت، نشریه مطالعات معماری ایران، 11: 145-168. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=298197
داوطلب، جمشید، پوردیهیمی، شهرام، حافظی، محمدرضا و ادیب، مرتضی (1398). اثر پوشش گیاهی بر تعدیل احساس گرمایی فضای باز منطقه سیستان، نشریه مطالعات معماری ایران، 8(15)، 155-171. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=480232
راهب، غزال و نظری، محیا (1396). بررسی عوامل موثر بر کارکرد فضای نیمه‌باز خصوصی واحدهای مسکونی شهر تهران، مجله آرمان‌شهر، 21: 39-48. http://www.armanshahrjournal.com/article_58554_2ad915dd5e635ba920148be57307ac5f.pdf
رضائی‌نیا، عباس‌علی (1396). صورت ایوان در معماری ایرانی، از آغاز تا سده نخستین اسلامی، نشریه مطالعات معماری ایران، 11: 125-144. http://ensani.ir/file/download/article/20171231153952-9863-91.pdf
مرکز آمار ایران (1399). سالنامه آماری کشور1397. تهران: دفتر ریاست، روابط عمومی و همکاری‌های بین‌الملل. www.amar.org.ir
سعدی‌نیا، کبری، سجاد‌زاده، حسن، مرادی، معصومه و بیرانوند، الهام (1393). نقش اقلیمی ایوان در خانه‌های مناطق کوهستانی (نمونه موردی خانه‌های سنتی خرم‌آباد)، سومین همایش ملی توسعه پایدار روستایی، همدان. https://civilica.com/doc/282278
سهیلی‌فرد، مهدی، اخترکاوان، حمید، فلاحی، سلوا، اخترکاوان، مهدی و محمد‌مرادی، اصغر (1392). بررسی تعامل اصول معماری ایرانی و انرژی خورشیدی از منظر فرم، تقارن و جهت‌گیری، نمونه موردی: خانه عباسیان کاشان، نشریه آرمان‌شهر، 5(11): 75-90. http://www.armanshahrjournal.com/article_33466_41fc9c49ec168c17b93d65ab188bbca3.pd
طاهباز، منصوره (1396). دانش اقلیمی طراحی معماری، تهران، انتشارات شهید بهشتی. www.pub.sbu.ac.ir
فتاحی، کارن، نصرالهی، نازنین، انصاری‌منش، مریم، خداکرمی، جمال و عمرانی‌پور، علی (1400) بررسی نقش هندسه و نوع فضای باز شهری بر آسایش حرارتی و کیفیت محیطی، نمونه مورد مطالعه: بافت تاریخی کاشان، نشریه مطالعات شهری، 10(39): 69-82. https://urbstudies.uok.ac.ir/article_61677_6419bb8030dfa1db04678190764ac9be.pdf
قانقرمه، عبدالعظیم.، روشن، غلامرضا و شاه‌کویی، اسماعیل (1397)، بازنگری در تعیین دمای پایه آسایش حرارتی مناطق اقلیمی متفاوت ایران به منظور محاسبه شاخص درجه-روز مورد نیاز سرمایشی و گرمایشی، نشریه اطلاعات جغرافیایی(سپهر)، 27(105)، 127-143. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=357692
کرمی‌راد، سینا، بنازاده، بهاره، زارعی، هانی و قزلباش، ابراهیم (1398). ارزیابی و تحلیل آسایش حرارتی حیاط خانه‌های تاریخی شهر شیراز در دوره قاجار، نشریه پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، 9(20): 183-202. https://nbsh.basu.ac.ir/article_2735_2a1dbd3bd31f5293309775075d324fb2.pdf
محمودی، سید‌امیر‌سعید.، قاضی‌زاده، سیده‌ندا و منعام، علیرضا (1389)، تاثیر طراحی در آسایش حرارتی فضای باز مجتمع‌های مسکونی، نمونه مورد مطالعه: فاز 3 مجتمع مسکونی اکباتان، نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 2(42)، 59-70. https://jfaup.ut.ac.ir/article_22614_2deaf276eff885c0420da2da4671b4a6.pdf
منتظری، مرجان، جهانشاه‌لو، لعلا و ماجدی، حمید (1397). تاثیر مولفه‌های فرم کالبدی شهری بر آسایش حرارتی فضاهای باز شهری، نشریه مطالعات محیطی هفت‌حصار، 23(6): 49-66. https://civilica.com/doc/1232932
مهدوی‌نژاد، محمد‌جواد، منصورپور، مجید و مسعودی‌نژاد، مصطفی (1395). جایگاه اقلیم در ترکیب‌بندی بناهای معاصر(مطالعه‌موردی: خانه‌های دوران قاجار در شهر دزفول)، نشریه هویت‌شهر، 10(26): 61-74. https://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_9432_0b6c1372ce8c2d41bf8335e6543ff393.pdf
نیکقدم، نیلوفر (1392). الگوی فضاهای نیمه‌باز خانه‌های بومی دزفول، بوشهر، بندر لنگه در ارتباط با مولفه‌های اقلیم محلی، نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 18(3): 69-80. https://jfaup.ut.ac.ir/article_51319_fa879152853b5a1c5f295de3b3df6262.pdf
ورد، مینا، فیضی، محسن، خاک‌زند، مهدی و اوجاقلو، مرتضی (1397). ویژگی‌های حرارتی فضاهای باز و نیمه‌باز در شرایط اقلیم شهر تهران، نشریه پژوهش‌های معماری و محیط، 2(1): 31-48. http://jaer.znu.ac.ir/article_35349_1aabb95959c70dfbfcdb59c90eb570a6.pdf
یادگاری، پگاه و سجاد‌زاده، حسن (1400). نقش الگوی فضایی و پوشش گیاهی فضاهای باز محلی بر میزان آسایش حرارتی در اقلیم سرد، نشریه مطالعات شهری، 10(40): 15-26. https://urbstudies.uok.ac.ir/article_61800_ec205df1da7ccf0262bf444fdbe11f9a.pdf
وکیلی‌نژاد، رزا، مهدی‌زاده سراج، فاطمه، و مفیدی شمیرانی، سید‌مجید (1392). اصول سامانه‌های سرمایش ایستا در عناصر معماری سنتی ایران. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران (5)، 147-159. https://sid.ir/Fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=240992
Ayyad, Y.N, & Sharples, S (2019). Envi-met Validation and Sensitivity Analysis Field Measurements in a Hot Arid Clomate. IOP Conf, Earth and Environment Science 329, 1-9. https://iopscience.iop.org/artice/10.1088/1755-1315/329/1/012040/pdf
Baghaeipoor, Golnar, & Nasrollahi, Nazanin (2019). The Effect of Sky of Sky View Factor Air Temperature in High-rise Urban Residential Environments, Journal of Daylighting (6):42-51. https://solarlits.com/jd/pdf/6-42.pdf
Berardi, Umberto, & Yupeng, Wang (2016).The Effect of a Denser City over the Urban Microclimate: The Case of Toronto. Sustainability, 8(8): 1-11. https://www.mdpi.com/20711050/8/8/822/htm
Chen, Liang, & Ng, Edward (2012). Outdoor thermal comfort and outdoor activities: A review of research in the past decade. Cities, 29(2), 118–125. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264275111001053
Goshayeshi, Danial, Shahidan, Mohd Fairuz., Khafi, Farzaneh, & Ehtesham, Ezzat (2013). A review of researches about human thermal comfort in semi-outdoor spaces, European Online Journal of Natural and Social Sciences, 2(4): 516-523. https://www.researchgate.net/publication/284014894
Habib, Farah, Barzegar, Zahra, & Cheshmehghasabani, Maryam (2015). Adjustment Comparison of Veranda Effect on Building Shadow Area in Semi-arid and Moderate Climates, KSCE Journal of Civil Engineering. https://www.researchgate.net/publication/271953516
IIIiyin, Dini Faza, Martokusumo, Widjaja, & Donny Koerniawan, Mochamed (2019). Analysis of Correlation between Urban Structure Parameters and Climatic Variables in Heritage Area of Rajawali-Surabaya as Urban Heat Island Mitigation, Equity, Equality, and Justic in Urban Housing Development (ISTEcS), Indonesia. https://search7.com/search.php?q=DOI%2010.18502/kss.v3i21.4969
Koopmans, S, Heusinkveld, B.G, & Steeneveld, G.J (2020). A Standardized Physical Equivalent Temperature Urban Heat Map at 1-m Spatial Resolution to Facilitate Climate Stress Test in the Vetherlands, Building and Environment, 181, 1-13. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0360132320303644?via%3Dihub
La Egerhazi, La, Kovacs, A, Takacs, A, & Egerhazi, L (2014). Comparison of the Results of Two Microclimatological Models and Measurments, Acta Climatologica ET Chorologica , Universitatis Szegediiensis, Tomus 47-48: 33-42. https://www.researchgate.net/publication/275020270_Comparison_of_the_results_of_two_microclimatological_models_and_measurements
Lyu, Tong, Buccolieri, Riccardo, & Gao, Zhi (2019). A Numerical Study on the Correlation between Sky View Factor and Summer Microclimate of Local Climate Zones, Athmosphere, 10(438), 1-19. https://www.mdpi.com/20734433/10/8/438/htm
Matzarakis, Andreas, & Amelung, Bas (2008). Physiological Equivalent Temperature as Indicator for Impacts of Climate Change on Thermal Comfort of Humans, climatic change and human health, springer science, 161-172. https://www.researchgate.net/publication/226518690_Physiological_Equivalent_Temperature_as_Indicator_for_Impacts_of_Climate_Change_on_Thermal_Comfort_of_Humans
Maleki, A, & Mahdavi, A (2016). Evaluation of Urban Heat Islands Mitigation Strategies Using 3DImentional Urban Microclimate Model Envi-met, Asian journal of civil engineering (BHRC), 17(3): 357-371. https://www.researchgate.net/publication/291837003_Evaluation_of_Urban_Heat_Islands_mitigation_strategies_using_3dimentional_urban_microclimate_model_envi-met
Matallah, Mohamed Elhadi, Alkama, Djemal, Teller, Jacques, Ahriz, Atef, & Attia, Shady (2021). Quantification of the Outdoor Thermal Comfort within Different Oases Urban Fabrics, Sustainability, 13(3051): 1-23. https://www.mdpi.com/20711050/13/6/3051
Worre Foged, Isak (2019). Thermal Responsive Performances of a Spanish Balcony-Based Vernacular Envelope, buildings, 1-12. https://mdpires.com/d_attachment/buildings/buildings0900080/article_deploy/buildings-09-00080.pdf
)
