جایگاه آینده‌اندیشی در فرایند ایده‌پردازی طراحی معماری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 استاد گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

بیان مساله: فرایند طراحی معطوف به آینده است و مجموعه‌ای از اقدامات و تصمیم‌گیری‌هایی که در طی ایده‌پردازی طراحی معماری انجام می‌شود بر شکل دادن آینده‌ و وجوه مختلف آن مؤثر است. ایده‌پردازی یکی از مهم‌ترین مراحل طراحی است و تأثیر این مرحله بر تمام طرح آشکار است. طراحان معمولاً آینده‌اندیشی را بخش ذاتی فرایند ایده‌پردازی می‌دانند و به تأثیرات آن در شکل دادن به طرح و همچنین در مقیاس بزرگ‌ترْ دنیای ما، تا حد زیادی آگاه هستند. اما در نظر گرفتن آینده‌اندیشی به مثابه وجه ذاتی طراحی، موجب غفلت از آن شده و در حوزه‌ی طراحی‌پژوهی کمتر به آن پرداخته شده است. ایده‌پردازی وجهی آینده‌اندیشانه دارد و این موضوع نشان از تعامل بسیار زیاد فرایند ایده‌پردازی و آینده‌اندیشی است. در این پژوهش بناست رابطه‌ی ایده‌پردازی و آینده‌اندیشی (به پشتوانه‌ی دستاوردهای حوزه‌ی علوم شناختی) بررسی گردد و جایگاه آینده‌اندیشی در فرایند ایده‌پردازی مشخص گردد. زمانی‌که از رابطه‌ی ایده‌پردازی و آینده‌اندیشی شناخت کافی حاصل گردد، می‌توان به وجوه دیگر آن نیز پرداخت.
سوال تحقیق: «آینده‌اندیشی در فرایند ایده‌پردازی طراحی معماری چه جایگاهی دارد؟» و «وجوه مختلف آینده‌اندیشی در فرایند ایده‌پردازی طراحی معماری چیست؟»
اهداف تحقیق: هدف پژوهش حاضر تحلیل و شناخت رابطه و تعامل فرایند ایده‌پردازی طراحی معماری و آینده‌اندیشی است.
روش تحقیق: پژوهش پیش رو مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای است و طی گام‌های متعددی انجام شده است. ابتدا بررسی و مطالعه‌ی منابع موجود انجام شد و سپس تحلیل داده‌ها انجام شد تا از طریق یک رویکرد کل‌نگر، فهم روشنی از وجوه مسئله به دست آمد. این مطالعات و تحلیل داده‌ها در دو حوزه‌ی معماری و علوم شناختی به صورت موازی انجام شد. سپس طبقه‌بندی داده‌های حاصل انجام شد تا بتواند در مرحله‌ی بعد مورد استفاده قرار گیرد. پس از آن به روش استدلال منطقی، تحلیل داده‌ها در یک فرایند بازنگرانه انجام شد تا نتایج تحقیق حاصل شود.
مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: طراحی معماری برای آینده است و قسمتی از فرایندهای ذهنی طراح هنگام طراحی به کمک آینده‌اندیشی انجام می‌شود. از دستاوردهای ایجاد پیوند بین نتایج تجربی و مدل‌های شناختی، درک بهتر ایده‌ی طراحی است و می‌تواند دانش بسیاری درباره‌ی مؤلفه‌های مؤثر بر ایده‌پردازی و دلیل شناختی آنها، به دست دهد. آینده‌اندیشی فرایندی است که دو وجه کلیدی آن وجوه سازنده و ارزش‌گذارانه‌ی آن است و ارکان شناختی آن شبیه‌سازی، پیش‌بینی، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی است که در فرایند ایده‌پردازی نقش دارند. جایگاه آینده‌اندیشی به دو شکل در ایده‌پردازی قابل بیان است؛ یکی در هنگام تولید ایده‌ها و دیگری در ارزیابی ایده.

چکیده تصویری

جایگاه آینده‌اندیشی در فرایند ایده‌پردازی طراحی معماری

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Future Thinking in the Ideation Process of Architectural Design

نویسندگان [English]

  • Mozhgan Mahdavi 1
  • Hossain Mahdavipour Babaki 2
  • Hamid Nadimi 3
1 PhD Student, Architecture department, Art and Architecture School of Yazd University
2 Architecture Department, School of Art and Architecture, Yazd University
3 Department of Architecture Faculty of Architecture and Urban Planning Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Research Problem: The design process is oriented towards the future, and a series of actions and decisions taken during architectural design ideation affect the shaping of the future and its various aspects. Ideation is one of the most important stages of design, and its impact is evident throughout the entire design. Designers usually consider future thinking as an intrinsic part of the ideation process and are largely aware of its effects on shaping the design and, on a larger scale, our world. However, considering future thinking as an inherent aspect of design has led to its neglect and it being less addressed in design research. Ideation has a future-oriented aspect, indicating a significant interaction between the ideation process and future thinking. This research aims to examine the relationship between ideation and future thinking (supported by the achievements of cognitive science) and to identify the place of future thinking in the ideation process. Once a sufficient understanding of the relationship between ideation and future thinking is achieved, other aspects can also be explored.
Research Question: "What is the role of future thinking in the ideation process of architectural design?" and "What are the different aspects of future thinking in the ideation process of architectural design?"
Research objectives: The aim of the present research is to analyze and understand the relationship and interaction between the process of architectural design ideation and future thinking.
Research Method: The present research is based on library studies and has been conducted in several steps. First, the existing sources were reviewed and studied, and then the data were analyzed to achieve a clear understanding of the aspects of the issue through a holistic approach. These studies and data analysis were carried out in parallel in the fields of architecture and cognitive sciences. Subsequently, the resulting data were classified for further use in the next stage. After that, through logical reasoning, the data were analyzed in a reflective process to obtain the research results.
The Most Important Results and Conclusion: Architectural design is for the future, and part of the designer's mental processes during design is aided by future thinking. One of the achievements of linking empirical results and cognitive models is a better understanding of design ideas, which can provide extensive knowledge about the components influencing ideation and their cognitive reasons. Future thinking is a process with two key aspects: constructive and evaluative. Its cognitive elements include simulation, prediction, Intention, and planning, which play roles in the ideation process. The place of future thinking in ideation can be expressed in two ways: during the generation of ideas and during the evaluation of ideas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Design ideation
  • Design process
  • Future thinking
  • Architectural design
اشرافی، نسیم و غزال اشرافیان. (1399). بازشناسی نقش ایده و کانسپت در فرایند شناخت و آفرینش در معماری با تکیه بر علل اربعه. فصلنامه‌ی پژوهش‌های معماری اسلامی 8 (3): 39-51. https://jria.iust.ac.ir/article-1-1352-fa.pdf
امینی، سارا و محمدمنصور فلامکی و غزال کرامتی. (1398). گونه‌شناسی خیال در فرایند طراحی معماری. نشریه‌ی علمی باغ نظر 16 (72): 53-64. https://ensani.ir/file/download/article/1563258941-9604-72-5.pdf
پناهی، سیامک و رحیم هاشم‌پور و سید غلامرضا اسلامی. (1393). معماری اندیشه، از ایده تا کانسپت. مجله هویت شهر 8 (17): 25-34. https://ensani.ir/file/download/article/1650092628-10520-98-125.pdf
داودی، سمیه و سید محمدحسین آیت‌اللهی. (1387). استعاره چیست و چگونه در تولید طرح‌مایه اثر می‌گذارد. نشریه‌ی صفه 17 (47): 17-26. https://www.sid.ir/fileserver/jf/72813874702.pdf
داوری اردکانی، رضا. (1392). فلسفه و آینده‌نگری. تهران: سخن.
شریف، حمیدرضا و حمید ندیمی. (1392). تعامل بین ایده‌یابی و پردازش ایده در تفکر طراحی معماری. نشریه‌ی صفه 23 (3): 19-26. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100209_e1615bee84b477283efc087faaf5e837.pdf
شریف، حمیدرضا. (1390). تفکر نقاد و ارزیابی ایده‌ی طراحی معماری. مجله صفه 21 (2): 53-64. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100353_d4fd5c401ca8edd2160a23941456cb38.pdf
شوارتز، پیتر. (1388). هنر دورنگری؛ برنامه‌ریزی برای آینده در دنیای عدم قطعیت. ترجمه‌ی عزیز علیزاده. تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی، مؤسسه‌ی آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
صمدی و قمرانی. (1394). تفکر آینده‌نگر در افراد با اختلال طیف اتسیم. نشریه‌ی تعلیم و تربیت استثنایی 9 (137): 59-51. https://ensani.ir/file/download/article/20160606143652-9991-208.pdf
کاروان، فرهاد. (1400). فرایند طراحی: از ایده تا عرضه، بر اساس تفکر تأملی و سبک‌های یادگیری در هنرجویان معماری. نشریه‌ی صفه 31 (2): 23-38. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_101138_a1225c4fcc5030947cb93700306ba6cf.pdf
گرجی مهلبانی، یوسف. (1389). آموزش معماری امروز و چالش‌های آینده. نشریه علمی-پژوهشی فناوری آموزش 4 (2): 125-136. https://jte.sru.ac.ir/article_1349_1eaf3c157e6045a5e9c1b4701e47b3d0.pdf
لامزدین، ادوارد و مونیکا لامزدین. (1386). حل خلاق مسئله (مهارت‌های فکری برای جهان در حال تحول). ترجمه‌ی بهروز ارباب‌شیرانی و بهروز نظرآزادانی. اصفهان: ارکان دانش.
لاوسون، برایان. (1384). طراحان چگونه می‌اندیشند، ابهام‌زدایی از فرآیند طراحی. ترجمه حمید ندیمی. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
لاوسون، برایان. (1397). طراحان چه می‌دانند. ترجمه حمید ندیمی و فرهاد شریعت‌راد و فرزانه باقی‌زاده. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
لیندگرن، ماتس و هانس باندهولد. (1386). طراحی سناریو؛ پیوند بین آینده و راهبرد. ترجمه‌ی عزیز تاتاری. تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی، مؤسسه‌ی آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
ندیمی، حمید و فرهاد شریعت‌راد. (1391). منابع ایده‌پردازی معماری؛ جستاری در فرایند ایده‌پردازی چند معمار از جامعه‌ی حرفه‌ای کشور. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی 17 (2): 5-14. https://jfaup.ut.ac.ir/article_30155_23d77309a67976c0bbfc6470445a5118.pdf
نوایی، کامبیز. (1391). برنامه‌ریزی معماری؛ فرایند، محصول، جست‌وجوی اطلاعات. مسکن و محیط روستا 33 (146): 23-42. https://www.sid.ir/paper/186014/fa
هادیان، محمد و حسنعلی پورمند. (1393). طرح‌مایه در معماری: یک ضرورت در فرایند طراحی و چالش‌های آموزش آن در دانشکده‌های معماری. فصلنامه هنرهای کابردی 3 (4): 73-80. https://aaj.semnan.ac.ir/article_381_feeb84b41947317b69e3e7550098e676.pdf
Barlassina, Luca and Robert M. Gordon. (2017). Folk Psychology as Mental Simulation", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.).  https://plato.stanford.edu/archives/sum2017/entries/folkpsych-simulation/
Bermudez, Julio. (1999). The Future in Architectural Edueation. 87Th ACSA Annual Meeting. University of Utah. P 321-325. https://www.academia.edu/2902398/The_Future_in_Architectural_Education
Boyer, P. (2008). Evolutionary economics of mental time travel? Trends in Cognitive Sciences 12 (6): 219-224. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18468941/
Cristina M. Atance and Daniela K. O’Neill. (2001). Episodic future thinking. Trends in Cognitive Sciences 5 (12): 533-539. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11728911/
El Haj, Mohamad & Ahmed A. Moustafa & Pascal Antoinee & Guillaume Chapelet. (2024). Relationship between future thinking and prospective memory in alzheimer’s disease. Journal of Alzheimer’s Disease Reports 8: 33–42. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38229829/
Evans, Martyn & Simon Sommerville. (2006). Educating the Future: Embedding Futures thinking in the Design curriculum. Engineering and Product Design Conference: 1-6. https://www.academia.edu/203830/Evans_M_and_Sommerville_S_2007_Design_Led_Futures_Futures_Thinking_in_the_Design_Curriculum_Connected_2007_International_Conference_On_Design_Education_University_Of_New_South_Wales_Sydney_Australia_July_2007
Evans, Martyn & Simon Sommerville. (2007). A Design for Life: Futures thinking in the design curriculum. Futures Research Quarterly- Jornal of the World future society: 5-19. https://www.academia.edu/203828/Evans_M_and_Sommerville_S_2007_A_Design_For_Life_Futures_Thinking_in_the_Design_Curriculum_Futures_Research_Quarterly_Journal_of_the_World_Future_Society_Fall_2007
Gilbert D.T., Wilson T.D. (2007). Prospection: experiencing the future. Science; 317 (5843): 1351–1354. https://www.science.org/doi/10.1126/science.1144161
Oettingen, Gabriele & A. Timur Sevincer & Peter M. Gollwitzer. (2018). The Psychology of Thinking about Future. New York: The Guilford Press.
Palmer, Jasmine, Stephen P. Ward. (2014). Futures Thinking: Towards Innovation and Sustainability in Architecture. ConnectED 2010 International Conference on Design Education. https://www.researchgate.net/publication/266376294_Futures_Thinking_Towards_Innovation_and_Sustainability_in_Architecture
 Schacter, D. L., Addis, D. R., & Buckner, R. L. (2008). Episodic simulation of future events: Concepts, data and applications. Annals of the New York Academy of Sciences, 1124: 39–60. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18400923/
Schacter, Daniel L. & Roland G. Benoit & Karl K. Szpunar. (2017). Episodic future thinking: mechanisms and functions. Current Opinion in Behavioral Sciences 2017, 17:41–50.
Szpunara, Karl K. & R. Nathan Spreng, & Daniel L. Schacter. (2014). A taxonomy of prospection: Introducing an organizational framework for future-oriented cognition. Edited by Larry. Biological Cognition 111 (52): 18414-18421. https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.1417144111
Zhou, Bin & Yajing Li & Zhiguo Hu. (2024). The influence of state anxiety on event construction and elaboration during episodic future thinking. Current Psychology. 43: 18242–18252. https://link.springer.com/article/10.1007/s12144-024-05657-7